Μπορούν τα βακτήρια να γίνουν φίλοι μας;

Γλωσσάριο/νέες έννοιες:

CFU (μονάδα σχηματισμού αποικιών) – μονάδα σχηματισμού αποικιών. Μονάδα που χρησιμοποιείται στη μικροβιολογία για την εκτίμηση του αριθμού των βιώσιμων βακτηρίων. Η βιωσιμότητα ορίζεται ως η ικανότητα πολλαπλασιασμού με δυαδική σχάση υπό ελεγχόμενες συνθήκες.

Συμβίωση – συνύπαρξη δύο ή περισσότερων οργανισμών στην οποία μπορεί να έχουν μονομερές ή αμοιβαίο όφελο.

Τι γνωρίζουμε για τα βακτήρια; Ποια είναι η επίδρασή τους σε εμάς και στο περιβάλλον;

Τα βακτήρια είναι μονοκύτταροι μικροοργανισμοί που αποτελούνται από προκαρυωτικά κύτταρα. Πρόκειται για κύτταρα που δεν διαθέτουν πυρήνα όπου αποθηκεύονται οι γενετικές πληροφορίες. Τα βακτήρια έχουν πολύ διαφορετική μορφή και δεν έχει κάθε τύπος βακτηρίου όλα τα χαρακτηριστικά.

Τα βακτήρια βρίσκονται παντού – στο έδαφος, στον αέρα, σε ζωντανούς οργανισμούς, σε αποσυντιθέμενη ύλη από νεκρά φυτά και ζώα, ακόμη και σε θερμοπίδακες όπου η θερμοκρασία είναι περίπου 93ᵒC.
Ο εκπαιδευτικός μπορεί να δείξει την ακόλουθη εικόνα και τα χαρακτηριστικά ενός προκαρυωτικού κυττάρου – ένα τμήμα ενός ραβδοειδούς βακτηρίου:

Πηγή: https://bg.khanacademy.org/science/biology/structure-of-a-cell/prokaryotic-and-eukaryotic-cells/a/prokaryotic-cells

Γκέιζερ με βακτήρια στο πάρκο Yellowstone, ΗΠΑ. Τα χρώματα οφείλονται σε διαφορετικούς τύπους βακτηρίων που ζουν στο νερό που βράζει. Το έντονο μπλε σημείο στη μέση είναι νερό πολύ ζεστό για τα βακτήρια.

Πηγή. https://bg.izzi.digital/DOS/35866/35935.html

Χωρίς τα βακτήρια, η ζωή στη Γη δεν θα ήταν δυνατή. Διασπούν την οργανική ύλη σε ανόργανη και την επιστρέφουν στο έδαφος και το νερό. Με αυτόν τον τρόπο εμπλουτίζουν το έδαφος με ανόργανες ουσίες που είναι απαραίτητες για τα φυτά.

Συνήθως συνδέουμε τα βακτήρια με αρνητικά πράγματα. Συχνά, με τον όρο «βακτήρια» εννοούμε τα μικρόβια. Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι έχουν αρνητικά αποτελέσματα – προκαλούν πολλές ασθένειες, λοιμώξεις. Έχουμε την τάση να τους επιτιθέμεθα με διάφορα «όπλα» – αντιβακτηριδιακά σαπούνια, μαντηλάκια, απολυμαντικά. Πολλά από τα βακτήρια που ζουν μέσα και πάνω μας όχι μόνο δεν είναι επιβλαβή για τον άνθρωπο, αλλά αντίθετα, βοηθούν το σώμα για μια ποικιλία διαδικασιών που λαμβάνουν χώρα σε αυτό. Υπάρχουν δισεκατομμύρια βακτήρια στο ανθρώπινο έντερο. Ζουν στο πεπτικό μας σύστημα και λειτουργούν ως προστατευτικός φραγμός. Ανάμεσά τους, υπάρχουν τόσο καλοί όσο και επιβλαβείς για εμάς οργανισμοί. Για να εκπληρώσουν αυτόν τον προστατευτικό ρόλο, οι μικροοργανισμοί που ζουν μέσα μας πρέπει να διατηρούν μια ορισμένη ισορροπία μεταξύ τους, η οποία αποτελεί τη βάση της υγείας μας.

Η ανθρωπότητα έχει αναπτύξει ένα ευρύ φάσμα αντιβιοτικών, τα οποία είναι φάρμακα σχεδιασμένα να σκοτώνουν τα βακτήρια που προκαλούν ασθένειες. Στην προσπάθειά μας να απομακρυνθούμε από τους παράγοντες που προκαλούν ασθένειες, ξεχνάμε ότι απομακρυνόμαστε και από τους ωφέλιμους οργανισμούς με τους οποίους έρχεται σε επαφή το σώμα μας. Τα βακτήρια δεν είναι μόνο ένα απαραίτητο μέρος της ύπαρξής μας, αλλά πολλά από αυτά έχουν αποδειχθεί ότι είναι ευεργετικά για την υγεία μας.